Migren ve Diğer Baş Ağrıları

Migren, baş ağrısından çok farklıdır. Sizin günlğk hayatınızı çok etkiler ve güçsüz bırakır. Genellikle başın tek tarafında, zonklama şeklinde ağrı olur. Işıklar, sesler, hatta hareket tetikleyici olur. Bu yüzden günlerce yataktan çıkamaz hale getirir. Çoğunlukla ataklar halinde gelen bir baş ağrısı tipidir. Kişi ataklar arasında kendini tamamiyle normal hisseder. Migren ağrının yanında yorgunluk, mide bulantısı, görmede kayıp, sinirlilik gibi semptomlara sebep olur. Ağrı tedavisi, migrenin semptomlarını yönetmenize yardımcı olurak, hayat kalitenizi yükseltmenizi sağlar.

Migren ataklarını diğer baş ağrılarından ayırabilen özellikleri şunlardır:

• Ağrının orta şiddette ya da şiddetli olması
• Bulantı ve/veya kusmanın eşlik etmesi
• Işığa ve sese duyarlılık (bazen kokuya duyarlılık)
• Ağrının asıl olarak tek taraflı olması

Ancak unutulmaması gereken önemli bir nokta, bütün yarım baş ağrılarının, beraberinde bulantı ve kusmanın görüldüğü her baş ağrısının migren olmayabileceğidir. Bu nedenle baş ağrısı hastasının şikayetleri değerlendirilerek, klinik olarak doğru tanı konulması çok önemlidir.

Uygun tedavi ile hastalar migren ataklarından kurtulabilirler. 

Migren tedavisinde ağrılar seyrek ise; ağrı ataklarını geçirmeye yönelik kriz tedavisi, haftada 1-2 kez veya daha fazla atak olduğunda ise koruyucu tedavi uygulanır. Bazı migren ağrılarında, doktor kontrolü altında günde sadece bir kez alınan doğru ilaçlarla yıllar boyu ağrısız bir yaşam sağlamanız mümkündür.

İlaç tedavisine yanıt vermeyen migren hastalarına, botox enjeksiyonu, sfenopalatin gangliyon blokajı ve oksipital sinir blokajı gibi girişimsel yöntemler uygulanır.

Halk arasında migren daha sık bir baş ağrısı sanılsa da en sık görülen kronik baş ağrısı tipi gerilim baş ağrısıdır. Gerilim tipi baş ağrısı 30 dakikadan 7 güne kadar sürebilen, ağrıların devamlı hal almasıyla da kronikleşebilen baş ağrısı tipidir. Ortaya çıkma yaşı 20 yaş civarıdır. Yine de her yaşta görülebileceğini unutmamak gerekir. Çok belirgin olmamakla birlikte, kadınlarda daha sık görülmektedir. Mide bulantısına rastlanmaz; ışıktan rahatsız olma ya da sesten rahatsız olma görülebilir.

Psikolojik ve çevresel faktörler, adet dönemi, beslenme şekli, alkol kullanımı, baş ağrısını tetikleyen durumlardır. Alkol ve kafein gibi maddelerin sık kullanım sonrası yoksunlukları migren ve gerilim tipi baş ağrısında ağrıyı ortaya çıkaran faktörlerdendir.

Diğer kronik baş ağrılarında olduğu gibi, gerilim baş ağrısında da tedavi yaklaşımı iki yönlüdür. Bir yandan akut, ağrıya yönelik tedavi, diğer yandan ise koruyucu yaklaşım söz konusudur. Kronik gerilim tipi baş ağrısı söz konusu ise ya da ağrılar sıklık gösteriyorsa ağrıya yönelik tedavinin yanı sıra koruyucu tedavi de başlanmalıdır.

Gerilim tipi baş ağrısında ense ve sırt bölgesinde tetik noktalar bulunabilir. Bu noktalara uygulanan tetik nokta enjeksiyonları ile hızlı düzelme sağlamak mümkündür.

Küme tipi baş ağrısı her zaman tek taraflıdır. Belli dönemlerde sık olarak tekrarlayıp, sonra aylarca ağrı olmadan, yıl içinde kümeler oluşturacak şekilde geldiğinden, küme tipi baş ağrısı adı verilmiştir. Erkeklerde kadınlara göre 5 kat daha sıktır. Genellikle gece, özellikle de uykuya daldıktan 1-2 saat sonra, göz üzerinde, alın veya yanağa yayılan, şiddetli ağrının izlendiği bir baş ağrısı türüdür. Ağrı 15-180 dakika sürdükten sonra geçer ancak ilerleyen saatlerde tekrar başlar. Bu ataklar o gün ve takip eden haftalar içinde tekrar eder. Ağrı sırasında hastalar huzursuz olur ve sürekli yürümek isterler. Bu durum karanlık ve sessizlik arayan migren hastalarından ayırımda önemlidir. 

Küme baş ağrısı olan hastalar öncelikle doğru ilaç ile tedavi edilmelidir. İlaç tedavisi; atak tedavisi ve ağrı önleyici tedaviler olarak iki şekilde uygulanmalıdır. Atak tedavisinde temel amaç hastanın o anda hissettiği baş ağrısının ortadan kaldırılmasıdır. Bu amaçla oksijen maskesi ile %100 oksijen solutulması, özellikle atak başında uygulandığında etkin bir tedavi yöntemidir. İlaç tedavisinin yeterli olmadığı hastalara sfenopalatin ganglion blokajı ve oksipital sinir blokajı gibi girişimsel ağrı tedavisi yöntemleri uygulanmalıdır.

Sanılanın aksine, baş ağrıları her zaman beyinden ya da baştaki diğer yapıların rahatsızlıklarından kaynaklanmaz. Boyun bölgesinde yer alan omurlar, kaslar, omurlar arasındaki diskler, boyun hareketinde önem taşıyan faset eklemlerin bozuklukları da önemli bir baş ağrısı nedeni olabilmektedir. Boyun kaynaklı baş ağrısı genellikle başın arka tarafından ve enseden başlar, yukarı doğru yayılır. Bazen göz çevresine dek yayıldığı olsa da bu durum nadiren görülür. Genellikle tek taraflıdır. Ancak bazen sağ, bazen de solda olmak üzere taraf değiştirebilir. Işığa ve sese hassasiyet genellikle yoktur. Beraberinde bulantı ya da kusma görülebilir. Bulantı ve kusmayla birlikte olduğunda kolaylıkla migrenle karıştırılabilir. Ne yazık ki pek çok baş ağrısı tipinde olduğu gibi, boyun kaynaklı baş ağrısı hastaları da yanlışlıkla migrenli muamelesi görmüş ve kendilerine migren tedavisi uygulanmıştır.

Boyun kaynaklı baş ağrısı hastalarında en etkili tedavi yöntemi boyunda yer alan ve ağrıyı ileten sinirlerin radyofrekans termokoagülasyon yöntemiyle bloke edilmesidir. Bunların içinde en belirgin olanı da boyun hareketlerini sağlayan ve omurganın arka bölümünde yer alan faset eklemler dediğimiz eklemlerin ağrı sinirlerdir. Ayrıca ense kökünde yer alan Oksipital sinirler adı verilen sinirlere de benzer işlem uygulanabilir. Bunun dışında, boyun kaslarındaki aşırı kasılmalara bağlı olarak baş ağrısı ortaya çıkıyorsa kasılan bu noktalara tetik nokta enjeksiyonları yapılarak ağrı ortadan kaldırılabilir.