Kas Ağrıları ve Fibromiyalji

Kasları çevreleyen ve fasya adı verilen yumuşak ve esnek yapıdaki bağ dokusunun yaralanması veya hasar görmesi nedeniyle oluşan bir kas ağrısına miyofasyal ağrı sendromu denir.

Miyofasyal ağrı sendromu özellikle boyun ve sırt olmak üzere tüm vücuttaki kaslarda, kronik ağrıya neden olabilir. Birçok hastada, miyofasyal ağrı sendromunun bir sonucu olarak kaslarda tetik noktalar gelişebilir. Tetik noktalar, derinin altında ağrılı şişlikler olarak hissedilebilen sıkı kas bantlarıdır. Kaslar kablolar gibi liflerden oluşur ve bir çok lif demet halindedir. Bağ dokusu bu lifleri sarmalar ve bir arada tutar. Kas liflerinin uzaması, kısalması sarkomerler tarafından sağlanır. Bu sarkomerler iki elde parmakların içiçe geçtiği gibi hareket ederek kasların kasılmasını ve gevşemesini sağlar. Bazen bu sarkomerler birbirinin içine geçer ve yapışırlar. Gevşeyemez ve orada bir düğüm oluştutururlar. Bu düğümlere tetik nokta denir. Tetik noktalar çok hassastır, bu düğümlerin üzerlerine bastıkça, masaj yaptıkça, ağrıdığı için gevşemesi sağlanacak gibi gelir ama aslında bu noktalara elle dokunmak ya da baskı uygulamak ağrının, vücudun diğer bölgelerine yayılmasına neden olur.

Kasların aşırı çalışması miyofasyal ağrı sendromunun başlıca nedenidir. Travma, vücut duruş bozuklukları, yapısal bozukluklar (kısa bacak, kısa kol, omurga eğriliği vb.),uzun süre hareketsiz kalmak, dar giysiler giymek, besin yetersizliği (B vitamini eksikliği, potasyum, kalsiyum, demir, magnezyum, selenyum eksikliği vb.),hormonal ve metabolik bozukluklar, uyku bozukluğu, kronik enfeksiyonlar, aktif alerjik hastalıklar, miyofasyal ağrılara neden olabilmektedir. Miyofasyal ağrı sendromunda ortaya çıkan ve ağrıya neden olan kas gerilmelerinin, depresyon ve anksiyete gibi bozukluklarda arttığı gösterilmiştir.

Ağrı değişik şekillerde ortaya çıkabilir. Künt, zonklayıcı ya da bıçak saplanması tarzında olabilir. Hastalar zaman zaman yanma hissinden de yakınabilirler. Ağrı, en sık boyunda ve sırtta görülür. Ağrıya eşlik eden belirtiler; hareketle kaslardan gelen çıtırtı sesleri, sınırlı eklem hareket açıklığı, uyuşukluk, baş ağrıları, halsizlik, denge sorunları, görme ve işitme değişiklikleri olarak sayılabilir.

Miyofasyal ağrı hastasının doktoruyla uyumlu bir şekilde tedaviye sadık kalması sonuç almak için çok önemlidir. Bu hastalar sık sık doktor değiştirme eğilimdedirler ve bu durumda da tedavi süreci her seferinde en başından başlamaktadır. Miyofasyal ağrı sendromunda hastalara ağrıyı baskılamak için bir süre ağrı kesici anti-inflamatuar ilaçlar, kullanmaları önerilir. Şikayetlerin devam etmesi halinde tetik nokta enjeksiyonları uygulanır. Tetik nokta enjeksiyonları ile miyofasyal ağrılarda hızlı düzelme sağlamak mümkündür. Dirençli tetik noktalara Botox enjeksiyonu da yapılabilir. Ağrıyı azaltmak ve ağrının alevlenmesini önlemek için hastaların düzenli bir egzersiz programı sürdürmeleri de çok önemlidir.

Fibromiyalji, beden ve beyin arasında bir iletişim problemi demektir. Normalde  dokunma gibi ağrı oluşturmayacak uyaranlar, fibromiyalji hastalarında ağrı oluştururlar. Ağrı oluşturacak uyarıları da, normalden daha şiddetli ve uzun süreli ağrıya sebep olurlar. Vücutta yaygın ağrı ve hassasiyete yol açan karmaşık bir durum, bazen yumuşak doku romatizması ya da kas romatizması olarak da adlandırılır. Bu aşırı duyarlılık kasları, eklemleri, yumuşak dokuları, bağ dokuların, cildi hatta iç organları etkileyebilir. Fibromiyalji hastalarında kronik ağrıda basit ağrı uyaranı bozuktur. Gelen bütün ağrı uyaranları beyin aşırı gelişmiş ve hassas olduğu için sakinleşemez ve daha çokmuş gibi algılar.Çünkü ağrı merkezleri sürekli aktiftir. Hiç bir duyusal uyaran olmadan da sadece bir resime bakarak ağrı hissedebilirler. Fibromiyalji sendromunun neden geliştiği tam olarak bilinmemektedir, ancak çeşitli faktörlerin bu duruma katkıda bulunduğu düşünülmektedir.

Fibromiyalji sendromunun neden geliştiği tam olarak bilinmemektedir, ancak çeşitli faktörlerin bu duruma katkıda bulunduğu düşünülmektedir.

• Kas ve sinirlerde patolojik değişiklikler
• Genetik faktörler
• Kronik enflamasyon
• Bağışıklık sisteminde olan mast hücrelerin aktivasyonu
• Hücre içinde yer alan enerji üretimi sağlayan mitokondriler ve hücre içinde oksijenle solunum sonucu açığa çıkaran, serbest radikallerin  oksidatif stres oluşturması
• Kronik stres
• Merkezi duyarlılık artışı
• Serotonin ve dopamin metabolizması bozukluğu
• Artmış bağırsak geçirgenliği
• Geçirilmiş enfeksiyonlar
• Ağır metaller ve küfler

Klinik belirtileri kas-iskelet sistemine ait olanlar, kas-iskelet sistemi dışı olanlar ve eşlik eden belirtiler olarak üçe ayrılır:

 A- Kas İskelet Sistemine Ait Belirtiler: Ağrı, tutukluk, yumuşak dokularda şişlik hissi.

B- Kas İskelet Sistemi Dışı Belirtiler: Yorgunluk, sabah tutukluğu, uyku bozukluğu, uyuşukluklar.

C-Eşlik Eden Belirtiler: Duygusal değişkenlik, baş ağrısı, adet dönemi ağrıları, ishal ve kabızlık, kuru göz belirtileri, raynaud fenomeni (el ve ayaklarda soğukta oluşan renk değişikliği)

​Bir hastaya fibromiyalji teşhisi koymak için en az üç ay şikayetlerin devam etmesi gerekir. En az 12 noktada (ensede baş-boyun geçiş noktası, önde göğüs kemiğinin yanı, omuz başları, dirsek dış yüzü, kürek kemiğinin iç yüzleri, bel kalça geçiş noktası, kalçada dış yan, diz iç kısımları vb.) ağrılı noktalar (tetik nokta) bulunması beklenir. Sık sık başka hastalıklarla karıştırılan fibromiyaljide, bu karışıklığı önlemek için yapılacak tetkikler büyük önem taşır.

Miyofasyal ağrı ve fibromiyalji, her ikisi de kronik ağrıya neden olan ve sıklıkla karıştırılan iki farklı rahatsızlıktır. Her iki durumda da ağrıya neden olan tetik noktalar bulunur, ancak bu iki durum arasında belirgin farklar vardır. Miyofasyal ağrı, belirli bir bölgede ortaya çıkarken, fibromiyalji ağrısı tüm vücutta yaygın olarak hissedilir. Ayrıca fibromiyaljide kas ağrıları dışındaki belirtilere daha sık rastlanır.